Papilio dardanus en demodocus; meesters in camouflage

Papilio dardanus rups

Voor veel dieren is de grote wijde wereld een gevaarlijke plek; voor je het weet sta je bij iemand op het menu en moet je continu uitkijken dat je niet opgegeten wordt. Een van de manieren om je hiertegen te beschermen is om zo min mogelijk in de omgeving, waarin je leeft, op te vallen. De twee Afrikaanse vlindersoorten, die ik de afgelopen werken gefotografeerd heb, de Papilio dardanus en de Papilio demodocus zijn hier ware meesters in.

Verschillende strategieën als rups

Bij beide vlindersoorten valt op dat ze tijdens het rupsenstadium totaal veranderen; in het begin zijn ze bruin en later worden ze allebei knalgroen. De Papilio demodocus heeft een super slimme camouflage techniek bedacht, namelijk door als kleine rups de kleur van vogelpoep aan te nemen. Hierdoor worden vijanden op het verkeerde been gezet als ze op zoek zijn naar een lekkere rups, want vogelpoep laat je dan natuurlijk links liggen. Op een bepaald moment zijn de rupsen waarschijnlijk te groot om nog geloofwaardig te zijn als vogelpoepje, dus veranderen ze in een paar uur tijd totaal van uiterlijk. Als grote rups lijken ze op een blaadje met de bijbehorende tekening.

Camouflage als pop

Ook als pop weten beide vlindersoorten zich erg goed te verstoppen. Ze eten de bladeren van verschillende soorten citrus. Om rustig in een vlinder te kunnen veranderen, gaat de Papilio dardanus aan één van de takjes van deze plant hangen. Met de achterkant van hun lijfje zetten ze zicht vast aan de stengel en vervolgens spannen ze een stukje hoger nog twee flinterdunne draadjes, zodat ze schuin kunnen gaan hangen. Precies op dezelfde manier als een citrusblaadje aan de stengel hangt. Je moet echt goed kijken om te zien dat het een pop is.

De Papilio demodocus heeft zelfs de beschikking over verschillende strategieën om niet op te vallen als pop. Ik had twee rupsen, waarvan er eentje aan een citrusstengel verpopt is en deze was, net als de pop van de Papilio dardanus groen. De tweede rups vond op de bodem van het verblijf een beter plekje en besloot dat hij/zij beter een takje na kon doen. Hij werd dus bruin, inclusief alle nerven die horen bij een stukje hout.

Opdringerige mannetjes op afstand houden

De Papilio dardanus beschikt als vlinder over nog een bijzondere camouflage techniek, maar deze komt alleen bij de vrouwtjes voor. De mannetjes zien er allemaal hetzelfde uit, terwijl er bij de dames een groot aantal verschillende vleugelpatronen voorkomen. Zo kunnen ze erg op andere vlinders lijken, die voor hun vijanden vies smaken. Op deze manier worden ze voor deze soorten aangezien en met rust gelaten. Andere vrouwtjes lijken sprekend op mannetjes. Sommige wetenschappers vermoeden dat ze hiermee opdringerige mannetjes op een afstand proberen te houden. Ik heb de afgelopen weken regelmatig met verbazing gekeken naar deze technieken. Het is echt knap hoe dit allemaal door de natuur is ‘geregeld’.

Bekijk hier de serie van Papilio dardanus en hier van Papilio demodocus